Prim ve Bahşiş Usulü Çalışma Sisteminde İşçilik Alacakları

Nedir?

Bilindiği üzere işletmeler, performansa dayalı iş türlerinde sabit ücret yerine sabit ücrete ilave olarak prim ve bahşiş usulü çalışma sistemini tercih etmektedir. Bu durumda işçilik alacakları da kafa karışıklığına yola açmakta ve uyuşmazlığa sebebiyet vermektedir. Bu yazımızla Prim ve bahşiş usulü çalışma sistemini ve işçilik alacaklarının nasıl hesaplanacağını inceleyeceğiz.

Ücretin Belirlenmesi

Yargıtay’ın ilke kararları gereği ücretin, garanti ücret üzerine, yapılan işe göre ilave ücret veya prim olarak belirlendiği hallerde temel ücret, bu ödemelerin toplamı olarak değerlendirilmektedir. Bu halde, işçiye, yapılan bahşiş ödemesi de, temel ücretten sayılmaktadır. Anılan sebeple, davacı işçinin temel ücreti, asgari ücret ve bahşiş toplamıdır.

Bu halde, işçinin kıdem ve ihbar tazminatları, bu toplam üzerinden çalışma süresine göre hesaplanacaktır.

Fazla Çalışma Ücreti

4857 sayılı İş Kanunu md.63’e göre haftalık çalışma süresi en fazla kırk beş saat olarak belirlenmiştir. Haftalık 45 saati aşan çalışma, fazla çalışma/fazla mesai olarak adlandırılır. Fazla mesai ücreti, saatlik ücretin 1,5 katı olarak hesaplanır.

Bahşiş/prim usulü çalışmalarda ise Yargıtay, ayrı bir hesaplama yöntemi belirlemiştir. Buna göre, sabit ücrete kadar 1.5 çarpanı, sabit ücret dışında kalan (prim-bahşiş vs) kısım için ise 0.5 çarpanının kullanılması ve her iki tutarın toplanarak sonuca varılması gerekmektedir.

Örneğin; Sabit ücreti 5.500 TL, prim ücreti 4.500 TL olmak üzere aylık net ücreti 10.000 TL olan bir işçinin bir ay içinde 40 saat fazla çalışması olduğu varsayımında;

• İşçinin sabit ücret yönünden net saatlik ücreti, 5.500 / 30 / 7,5 = 24,44 TL olacaktır. Dolayısıyla işçiye, 40 * 24,44 * 1,5 = 1466,66 TL fazla çalışma ücreti tahakkuk edecektir.
• İşçinin prim ücreti yönünden net saatlik ücreti, 4.500 / 30 / 7,5 = 20 TL olacaktır. Dolayısıyla işçiye, 40 * 20 * 0,5 = 400 TL fazla çalışma ücreti tahakkuk edecektir.
• Netice itibariyle işçiye ödenmesi gereken fazla mesai ücreti 1466,66 + 400 = 1866,66 TL olacaktır.

Diğer İşçilik Alacakları

İşçinin hak kazandığı hafta tatili, yıllık izin, Ulusal bayram ve genel tatil ücreti (UBGT) alacakları da yine sabit ücret ve prim/bahşiş ödemelerinin toplamı ile bulunan temel ücret üzerinden hesaplanmaktadır.

Ayrıntılı bilgi için buraya tıklayarak tarafımıza ulaşabilir, dava sürecinizle ilgili destek alabilirsiniz.